WWF: Επτά ερωτήσεις και απαντήσεις για την πώληση της ΔΕΗ

Αναρωτιέστε και εσείς τι ακριβώς συμβαίνει με την πώληση του 40% της ΔΕΗ; Τι σημαίνει λιγνιτικό χαρτοφυλάκιο, αποεπένδυση και τι επιπτώσεις θα έχουν όλα αυτά για την τσέπη μας;

Απευθυνθήκαμε στο WWF Ελλάς που παρακολουθεί στενά τον δημόσιο διάλογο, μελετά τα δεδομένα, και μας δίνει απαντήσεις σε απλά λόγια για ζητήματα που μας αφορούν αλλά δεν πολύ-καταλαβαίνουμε.

  1. Η πώληση λιγνιτικών μονάδων είναι μνημονιακή υποχρέωση;

Ναι, στο μνημόνιο του 2015 περιλαμβάνεται στόχος μείωσης του μεριδίου της ΔΕΗ στην ηλεκτρική ενέργεια στο 50% το 2020, από το 94% που ήταν το 2015. Αρχικά δόθηκε η δυνατότητα λήψης «εναλλακτικών μέτρων» μείωσης του μεριδίου της ΔΕΗ τα οποία όμως δεν απέδωσαν (φτάσαμε αισίως σε ποσοστά 84%). Έτσι, ενεργοποιήθηκαν τα «διαρθρωτικά μέτρα» – διπλωματική έκφραση για την πώληση μονάδων της ΔΕΗ.

Τον περασμένο Μάιο (2017) η ελληνική Κυβέρνηση συμφώνησε στο λεγόμενο ‘συμπληρωματικό μνημόνιο’ το οποίο εξειδίκευσε τα μέτρα για την ΔΕΗ στην ‘αποεπένδυση’, δηλαδή πώληση, του 40% των λιγνιτικών μονάδων της επιχείρησης.

2. Με το σημερινό πακέτο πώλησης, επιτυγχάνεται η μνημονιακή υποχρέωση;
Όχι. Το πακέτο λιγνιτικών εργοστασίων που προωθεί προς πώληση η κυβέρνηση αντιστοιχεί στο 20% της λιγνιτικής ισχύος της ΔΕΗ και όχι στο 40% που απαιτείται.

3. Υπάρχει άλλος τρόπος να πετύχουμε τον στόχο του 40%;

Ασφαλώς. Να σταματήσει η κατασκευή νέων μονάδων (δηλ. της μονάδας Πτολεμαΐδα V και τα σχέδια για τη Μελίτη ΙΙ) και να αποσυρθούν οι πλέον ρυπογόνοι σταθμοί, όπως έχει προγραμματιστεί βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (μονάδες Καρδιάς και Αμυνταίου). Σε αυτό το ενδεχόμενο, εάν πωληθούν σε ιδιώτες 3 λιγνιτικές μονάδες (Μεγαλόπολη III και IV και η Μελίτη I), επιτυγχάνεται το επιθυμητό ποσοστό, και ταυτόχρονα απαλλάσσεται η ΔΕΗ από σταθμούς που μόνο οικονομικές τρύπες θα της δημιουργήσουν τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας της αυστηροποίησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και του ανταγωνισμού από φθηνότερες και πιο καθαρές μορφές ενέργειας.

4. Ισχύει ότι η ΔΕΗ έχει βγάλει στο σφυρί τις καλύτερες μονάδες της;

Εξαρτάται ποιο κριτήριο επιλέγει κανείς για να κρίνει το πακέτο μονάδων που θα μείνει στη ΔΕΗ και των μονάδων που θα πουληθούν:

  • Ποιος θα κατέχει μεγαλύτερη ισχύ; Συγκρίνοντας την εγκατεστημένη ισχύ των δύο «πακέτων», η ΔΕΗ θα αξιοποιεί περίπου 3.400MW, ενώ οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές –εάν τελικά υπάρξουν- θα έχουν στην κατοχή τους ένα λιγνιτικό χαρτοφυλάκιο 930MW.
    – Ποιος θα πάρει τις πιο γερασμένες μονάδες; Η μέση ηλικία των μονάδων που θα μείνουν στη ΔΕΗ θα είναι 33 έτη, ενώ αυτές που θα πουληθούν σε επενδυτή 27 έτη. Πιο μεγάλη σε ηλικία μονάδα συνεπάγεται συνήθως αυξημένα έξοδα συντήρησης και περισσότερες βλάβες.
    – Ποιος θα πάρει τις πιο παραγωγικές μονάδες; Ο επενδυτής. Οι μονάδες που θα αγοράσει, λειτουργούν περισσότερες ώρες τον χρόνο (50% για το 2016) σε σχέση με αυτές που θα μείνουν στην ΔΕΗ (λειτούργησαν κατά 41% πέρσι). Περισσότερος χρόνος λειτουργίας σημαίνει και περισσότερα έσοδα για τον ιδιοκτήτη των μονάδων.
    – Ποιος θα πάρει τις πιο βρώμικες μονάδες; Ο νέος επενδυτής θα κατέχει τις πιο ρυπογόνες μονάδες λιγνίτη στην Ελλάδα όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) (δηλαδή την Μεγαλόπολη III και την Μεγαλόπολη IV) και επομένως θα πληρώνει αναλογικά περισσότερο για δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας. Από την άλλη, όσο αφορά τους υπόλοιπους ρύπους, στη ΔΕΗ θα παραμείνουν οι σαφώς πιο βρώμικες μονάδες. Ο στόλος της θα εκπέμπει 2,3 φορές περισσότερο διοξείδιο του θείου (SO2), 2 φορές περισσότερο οξείδιο του αζώτου (ΝΟΧ) και 16 φορές περισσότερα μικροσωματίδια. Ο περιορισμός αυτών των ρύπων απαιτεί δαπανηρά έργα αναβάθμισης για λόγους συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

5. Η τωρινή συμφωνία είναι καλύτερη ή χειρότερη από τη «μικρή ΔΕΗ» που είχε προωθηθεί παλιότερα;

Δύσκολο να απαντηθεί, αλλά μάλλον καλύτερη. Το πακέτο της «μικρής ΔΕΗ» που είχε ετοιμαστεί προς πώληση το 2014 περιελάμβανε λιγνιτικές μονάδες ίσης ισχύος, αλλά με χειρότερα, για τη ΔΕΗ, ποιοτικά χαρακτηριστικά, όσον αφορά τις εκπομπές CO2.

Επιπλέον, η «μικρή ΔΕΗ» περιελάμβανε και υδροηλεκτρικές μονάδες (900MW) και τη μονάδα φυσικού αερίου της Κομοτηνής (485MW). Οι υδροηλεκτρικές μονάδες, εάν τελικά παραμείνουν στην ΔΕΗ, μπορούν να αποτελέσουν τον κορμό ενός νέου επιχειρηματικού μοντέλου, που δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον, με εκτεταμένη εκμετάλλευση ΑΠΕ.

Από την άλλη μεριά βέβαια οι συνθήκες το 2014 που προωθούνταν η ιδέα της πώλησης της «μικρής ΔΕΗ» ήταν ευνοϊκότερες για τον λιγνίτη, πράγμα που θα βοηθούσε στην προσέλκυση καλύτερων προσφορών για τις προς πώληση μονάδες.

6. Ποιος επηρεάζεται από τις εξελίξεις;

Το ενεργειακό μέλλον της χώρας. Η προσέλκυση επενδυτών και νέων κεφαλαίων για παλιές και νέες μονάδες θα κλειδώσει το ενεργειακό μοντέλο της χώρας στον λιγνίτη για τα επόμενα 50 χρόνια.
Οι εργαζόμενοι. Ανεξαρτήτως του καθεστώτος ιδιοκτησίας των λιγνιτικών μονάδων, τα επόμενα χρόνια μόνο στην Δ. Μακεδονία, περίπου 4.500 εργαζόμενοι της ΔΕΗ θα χάσουν τη δουλειά τους, εξαιτίας των δυσμενών οικονομικών συνθηκών για σταθμούς λιγνίτη.
Η τσέπη των πολιτών και το ενεργειακό κόστος της βιομηχανίας. Η μεγάλη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια έως και 12% σε σχέση με την διαιώνιση του λιγνίτη (WWF Ελλάς – Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός).
Το περιβάλλον. Η διαιώνιση του λιγνίτη, μέσω νέων επενδύσεων, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα, το έδαφος και τους υδατικούς πόρους στις περιοχές εκμετάλλευσης του καυσίμου, ενώ μεγαλώνει το κλιματικό αποτύπωμα της χώρας μας.

7. Υπάρχει εναλλακτική πρόταση;

Το συμφέρον της χώρας, των πολιτών, της ΔΕΗ και των τοπικών κοινωνιών, έχουν έναν κοινό παρανομαστή. Τη ματαίωση κάθε σχεδίου για νέες λιγνιτικές μονάδες, και την τήρηση των νέων, αυστηρότερων περιβαλλοντικών ορίων των υφιστάμενων μονάδων. Είναι απολύτως εφικτό και οικονομικότερο να παραχθεί η ίδια ενέργεια που θα προκύψει από την Πτολεμαΐδα V, συνδυάζοντας αιολικά, φωτοβολταϊκά και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας που αποτελούν ήδη ιδιοκτησία της ΔΕΗ. Επομένως αυτή η παρωχημένη επένδυση πρέπει να εγκαταλειφθεί άμεσα και τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν να διοχετευτούν προς καθαρότερες και οικονομικά αποδοτικότερες ενεργειακές υποδομές.

Την ίδια στιγμή, προέχει η προστασία του κοινωνικού ιστού στις περιοχές που έχουν αφαιμαχθεί για την ηλεκτροδότηση της χώρας. Σύμφωνα με μελέτη του WWF Ελλάς, αν οι πόροι που προορίζονται για τη κατασκευή των δύο νέων λιγνιτικών μονάδων στη Δ. Μακεδονία, διοχετεύονταν συγκεκριμένα σε 12 βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες θα δημιουργούσαν συνολικά 12.000 θέσεις εργασίας, δίνοντας νέα ζωή στην τοπική οικονομία.

WWF Ελλάς